Ik werd gevraagd om enkele artikels te schrijven over ICT voor het maandblad Sint-Canisius. Iets lezen over ICT op echt papier vind ik heel moeilijk. Je kan geen artikels kwijt met veel links, want die moet je als gebruiker allemaal overtikken. Daarom zal ik enkele artikels doorsturen die gaan over ICT en visie. Mijn eerste bijdrage gaat over de virtuele strijd tussen een computerklas en computers in de klas:
Kies je voor een computerklas of voor een computer in de klas?
Op deze vraag valt niet in één, twee, drie te antwoorden. Beide mogelijkheden hebben hun voor- en nadelen die ik hier even uit de doeken wil doen. Het antwoord hangt ook af van het budget waar men over beschikt.
Laat mij beginnen met de voordelen van een computerklas:
Met hard- en software loopt het soms wel eens fout. Wanneer alle computers samen staan in een computerlokaal, is het makkelijker om de computers te ‘onderhouden’. Je hoeft niet van hier naar ginder te lopen, alles staat bij elkaar. Hetzelfde geldt als je een nieuw programma installeert. Je kan ‘t als het ware aan de lopende band installeren. Meestal worden de computers van een computerklas ook gezamenlijk aangekocht. Het zijn dezelfde toestellen en in de meeste gevallen ook nieuwe toestellen. Er zullen zich daarom weinig hard- of softwareproblemen voordoen.
Een netwerk aanleggen, is in een computerklas gemakkelijker, dan als de computers overal verspreid staan. Of je nu kiest voor een peer-to-peer netwerk met coax of voor een stervormig netwerk, de bekabeling vormt in de beide gevallen geen probleem, omdat de computers toch dicht bij elkaar staan.
Als leerkracht heb je in een computerklas gemakkelijk overzicht over wat de leerlingen doen. De leerlingen (of de helft ervan) zijn met de computer bezig. Als leerkracht heb je dit makkelijk in de hand, omdat je geen andere zaken op dat ogenblik aan je hoofd hebt. Het gebruik van de computer valt makkelijker te organiseren dan als de computer in de klas staat.
Er bestaat zelfs software, waarbij de leerkracht van achter zijn scherm alle handelingen kan volgen die zijn leerlingen uitvoeren.
http://www.danware.com
Wanneer de computers in een netwerk zijn aangesloten, hoef je vaak maar één CD te laten draaien via de server. Alle andere computers genieten dan mee. Bedenk wel dat het niet legaal is om een programma met één licentie te laten werken op verschillende computers.
Wanneer er met een computerklas wordt gewerkt, wordt vaak een leerkracht vrijgesteld die verantwoordelijk is voor de computerklas en de activiteiten die er plaats vinden. Zo’n leerkracht kan makkelijk zorgen dat er een goede doorstroming is in de activiteiten van klein naar groot.
Een school die een computerklas heeft, kan zijn computerklas ook gebruiken voor andere activiteiten: bijscholen van de eigen leerkrachten, de computerklas delen met een andere vereniging ’s avonds, zodat de kosten kunnen gedeeld worden, enz.
In de vrije momenten (bijvoorbeeld leerlingen die over de middag op school blijven) kunnen een grote groep leerlingen tezamen ‘computeren’ terwijl er toch maar één iemand een oogje in het zeil moet houden. Wanneer de computers verspreid staan over de hele school is dat zeil te groot.
Ik ben ervan overtuigd dat het makkelijker is om als leerkracht de computer te gebruiken in een computerklas. Je hebt alles beter onder controle, het is minder stresserend, de slaagkansen zijn groter.
Als alle computers samen staan in een lokaal, is het vaker makkelijker om dit te beveiligen. Een ‘zware’ deur, een alarmsysteem, noem maar op.
Zijn er dan geen nadelen aan een computerklas?
Oh ja zeker. De investering is op de eerste plaats veel groter. Wanneer je een computerklas wil hebben, moet je toch minstens beschikken over een achttal computers. In dat geval kan de helft van de klas aan de computer werken, terwijl de ander helft een andere opdracht krijgt. Acht nieuwe multimediacomputers kosten al snel in het beste geval 8 keer € 500 is gelijk aan € 4000 Voor een kleine basisschool is het niet onmiddellijk haalbaar om dit in één keer op tafel te leggen. Het is makkelijker om dit bedrag te spreiden en dus niet in één keer alle computers aan te kopen. Het is wel mogelijk om een computerklas te ‘leasen’ of huurkopen. Je betaalt dan gedurende een aantal jaar de computerklas af, die de jouwe wordt als het volledig bedrag werd betaald.
Wie een computerklas wil, moet er ook de ruimte voor hebben.
Als je een computerklas hebt, dan moet je ook de eigen klas uit. Je verliest tijd om er naartoe te stappen en terug te keren.
Wat een voordeel is, kan ook een nadeel zijn. Geraken dieven binnen in een computerklas, dan plukken ze vlugger hun vruchten omdat ze mooi bij elkaar staan. Een rinkelend alarm schrikt dieven niet zo vlug af. Er rinkelt vaak een bel op scholen.
Het grootste nadeel hou ik voor laatst. Werken met de computer is geen apart vak. De computer moet geïntegreerd worden in andere leerdomeinen. Als je tijdens de les geschiedenis iets op internet wilt opzoeken over jonkvrouw Mathilde en prins Filip en volgens het weekplan mag je pas de volgende dag naar de computerklas, dan heb je natuurlijk pech. Een computerklas zorgt ervoor dat de computertijd in vakjes wordt opgedeeld: vijftig minuten de maandag en de donderdag. Dat is natuurlijk geen nadeel als je over een computerklas beschikt en over een tweetal computers in de klas. Er zijn scholen die deze luxe hebben zonder dat ze de LOTTO hebben gewonnen. De wereld is niet altijd gelijk verdeeld, niet?
Hoe zit het dan met (de) computer(s) in de klas?
Een kritisch lezer zal de voor- en nadelen hierboven reeds kunnen toepassen op de computer in de klas. Hij/zij zal wellicht ook reeds gemerkt hebben dat ik opteer voor de computer in de klas. Dit is statistisch gezien niet te verantwoorden, want het aantal voordelen van een computerklas is groter dan bij de computer in de klas. En toch…
Ik wil het nog eens herhalen. Je kan de computer moeilijker integreren met andere vakken als die in een apart lokaal staat. Een klas is een leefgemeenschap, waar van alles gebeurt: rekenen, taal, muziek, … De computer mag hier niet uit getrokken worden, om in een apart lokaal als een heilige te worden vereerd.
Ik gebruik de computer heel vaak om leerlingen te remediëren. Ik besef wel dat de computer de leerkracht niet kan vervangen. De computer is vaak een grote steun om kinderen met leermoeilijkheden bij te werken. Maar omgekeerd kan je ‘knappe’ kinderen problemen aanbieden waar ze nu ook eens hun tanden mogen inzetten. Samengevat: als de computer in de klas staat, kan je die makkelijker inzetten om gedifferentieerd les te geven.
De aanschaf kan gespreid gebeuren.
De computer is makkelijk te verwerken in hoekenwerk en/of contractwerk. Het vormt één van de vele activiteiten.
De computer is altijd beschikbaar. Via een encyclopedie of internet kan steeds informatie worden opgezocht.
Ik kan de CD-ROM van mijn computer zelfs gebruiken om wat achtergrondmuziek mee af te spelen.
De nadelen dan:
Als de computer in de klas staat is er geen zo’n druk om die te gebruiken. In sommige klassen wordt hij dan ook helemaal niet gebruikt. Een school die met behulp van een beurtrol naar de computerklas trekt, voelt daardoor ook een zekere druk om die computers te gebruiken.
De leerkracht die zich zo’n beetje met de computers ‘bezig houdt’, ziet vaak alle hoeken van zijn/haar school om alle computerproblemen op te lossen. Doordat de computers in de loop der jaren werden verzameld, moet je als leerkracht reeds goed op de hoogte zijn van de verschillende systemen.
Een computer in de klas kan ook storend werken. Andere kinderen worden afgeleid door het geluid of het beeld. Mijn ervaring is dat kinderen dit vlug gewoon worden, trouwens ik stoor mij niet aan een beetje lawaai in de klas, zolang ik hoor dat de kinderen hun tijd nuttig gebruiken.
Het grootste nadeel van de computer in de klas is wel dat het veel organisatietalent vraagt van een leerkracht. Omdat er meestal slechts enkele kinderen aan de computer kunnen werken, moeten er ook andere activiteiten voorzien worden voor de anderen. Doemen er problemen op met de computers (wat niet denkbeeldig is) dan is het schipperen met je tijd tussen verschillende groepen kinderen. Ik moet toegeven dat mijn adrenalinepijl op sommige momenten wel ver boven het gemiddelde zit.
De ideale toestand is natuurlijk dat je een computerklas hebt en per klas een drietal computers die liefst op dezelfde manier geconfigureerd zijn als de computers uit de computerklas. In de computerklas kan je dan de verschillende programma's klassikaal aanleren, zodat de leerlingen achteraf zelfstandig aan de slag kunnen in de klas. De keuze van een school zal dus op de eerste plaats afhangen van het budget dat beschikbaar is EN van de vraag wat de leerkrachten zelf willen. Het heeft weinig zin een computer in de klas te zetten die als plaats dient om een bloempot op te zetten.
Programma's die nog moeten worden uitgevonden. Ja, ze bestaan, maar blijkbaar niet lang meer. 
Met veel nostalgie las ik het artikel op 
Maandag gaat voor de dertiende keer 
Als ICT-coördinator heb ik zowel een technische als een pedagogische opdracht. Ik ben onderwijzer van opleiding, dus ik mag les geven en dat doe ik nog steeds het liefst. Ik werk het liefst op vraag. Een collega vroeg of ik morgen de eerste stappen van een tekstverwerker wilde aanleren aan haar kinderen van het derde leerjaar (groep 5).