Wie niet weet dat het bedrijf Picanol een week buiten strijd is geweest door een computerhack, verbleef waarschijnlijk op een onbewoond eiland uit vrees voor het coranavirus.  Twee weken later onderging het Atlas College in Genk hetzelfde lot: meer dan 1700 computers werden onbruikbaar door het virus Razor 2020.  Volgens een oud artikel uit 2014 blijkt dat onze Belgische scholen gemakkelijk zijn te hacken.  Kan het de computers binnen jouw school ook overkomen? Jazeker. Ik kreeg deze week onderstaande mail in mijn Gmailbox:

Het bericht " DHL Shipment Notification : 9867957950" van SHIPMENT@DHL.COM bevat een virus of een verdachte bijlage. Het is daarom niet via je account  gedownload en is blijven staan op de server.

Bericht-ID: <0dfeb064313111cc66e36a6d534676e3@sirlancelot.hu>

Als je deze persoon antwoord wilt geven, klik je op beantwoorden en verzend je een bericht.

Bedankt,

Het Gmail-team

Gelukkig laat ik al mijn mails (ook die van mijn school) in mijn Gmail terecht komen.  Google controleert elke mail op verdachte bijlagen. Het is daarom ontzettend belangrijk om met elke mail voorzichtig om te springen.  Daarom deze vuistregels:

1. Klik nooit spontaan op een link in een mail.  Onderzoek steeds de afzender van de mail en het adres die onder een link steekt.
2. Installeer zelf geen software op de computers van de school.  In principe kan dit meestal niet, maar er zijn toch besmettingen gekend van leerkrachten die “gratis” software wilden installeren of gebruikten op PC’s in hun klas.
3. Als je ziet dat je computer besmet is, trek onmiddellijk de stroomdraad uit en verwittig de ICT-dienst.

Een uitgebreid artikel over ransomware (gijzelingssoftware) kan je HIER nalezen.

De URL  Site4School.eu komt morgen te vervallen, dit ook om besparingsredenen (zie vorige blog)   Mijn edublog blijft bereikbaar via   triangel.be/site4school  Edublogs zullen normaal gezien automatisch blijven verschijnen op twitter via https://twitter.com/p_keysabyl  Ik heb wel de intentie om regelmatiger edublogs te schrijven over het werk dat ik doe.

Mijn website kangoeroeklas.nl is een hele tijd offline geweest.  Dit had te maken met een verhuis van deze website, omdat ik alles binnen één webhotel wil beheren, om kosten te sparen.  Door een verkeerde instelling binnen PHP, gaf de website een foutmelding en stond die offline.  De fout is rechtgezet en de website is terug operationeel.   De meeste denkspelen zullen eind 2020 niet meer werken, omdat ze allemaal in Flash zijn geschreven.  Tot dan zijn ze bruikbaar, mits toestemming van de gebruiker.

Maandag presenteerde ik tijdens de 35ste ICTdag een sessie rond de internetwedstrijd Kids op het Net, die ik nu voor de tweede maal organiseer voor mijn scholengemeenschap Arkorum.  Ik kreeg voor deze sessie een evaluatiescore van 80% wat voor mij betekent dat er behoefte is aan zo'n wedstrijd om de ICT-eindtermen mee te helpen bereiken.  Omdat de website van Kids op het Net geënt is op mijn scholengroep, heb ik alle tien de opdrachten verwerkt in een Yurls-pagina.  Elke opdracht is beveiligd achter een wachtwoord.  Alle tien de wachtwoorden vormen samen de link naar één sleutelwoord.  Wie dit woord als eerste vindt, wint de wedstrijd.  Het is zeker niet mijn bedoeling dat ik deze wedstrijd voor andere scholen opvolg, maar wie de lijst met alle wachtwoorden wenst, om te gebruiken in de eigen school, stuurt een mailtje naar patrick@triangel.be  Je ontvangt dan z.s.m. de wachtwoorden.  Het wachtwoord voor de eerste opdracht krijg je cadeau:  kroon       Als 't God belieft geef ik volgend jaar de sessie opnieuw.  Wie de opdrachten onder begeleiding zelf eerst eens wil uitvoeren, is dan meer dan welkom.

Wie regelmatig mijn blogs leest, weet dat ik vaak schrijf om voor elke website een ander wachtwoord te gebruiken.  De enige reden is dat als jouw wachtwoord gehackt is op een bepaalde website, het voor een hacker niet moeilijk is om ook op andere websites in te loggen met jouw wachtwoord.

Via de website have I been powned was het al langer mogelijk om te controleren of jouw mailadres en wachtwoord gehackt werden.  Maar wie gebruikt maakt van de browser Chrome krijgt nu ook deze controle. Ik was zelf verrast van het aantal (oude) websites waarmee ik in het verleden inlogde met eenzelfde paswoord dat gehackt werd.

Merk op, deze service werkt enkel als je jouw paswoorden ook in Chrome opslaat, een optie die ik aanraad.

Wanneer je niet automatisch een checkup te zien krijgt van jouw paswoorden, kan je deze link gebruiken: https://passwords.google.com/

't Is al een tijdje geleden dat ik nog eens een mediatheekje gepubliceerd hebt.  Bij deze is dit rechtgezet.

VOORBEELD

Klik HIER

OMSCHRIJVING

Een letterboek, je kent het vast wel van je kinderen: bij elke letter van het alfabet worden enkele afbeeldingen gepresenteerd die met deze letter beginnen.  Bij de A kan zo aap, agent, arts, arm of anker staan. Zo’n letterboek is makkelijk online te maken met leerlingen van het eerste leerjaar (wel naar het eind toe van het schooljaar) of groep 3.

https://www.youtube.com/watch?v=26llPBXuEvk&feature=youtu.be&hd=1

 http://www.arkorum.be/ark/patrick/web_digitee/

Vijftien jaar geleden, in 2004 lanceerde ik Digitee voor ons onderwijs en het was van bij de start een succes.  DIGItee is een samentrekking van de woorden DIGITAAL en dictee. DIGItee bevat de volledige leerstof spelling van het basisonderwijs. Het programma maakt gebruik van 3634 woorden en 315 woordreeksen. De woorden werden digitaal ingesproken en verwerkt als mp3-bestanden, zodat de overdracht over het internet een fluitje van een eurocent is. De woordreeksen bestaan uit twee delen: 185 reeksen met woorden rond een bepaalde spellingsmoeilijkheid (bv woorden met ij of ei) en 130 woordpakketten met gevarieerde spellingsproblemen, gerangschikt volgens leerjaar.

Digitee werd geschreven in Flash, een programmeeromgeving die eind 2020 niet meer ondersteund wordt door moderne browsers.  Digitee werd niet verder ondersteund en is bij het afsluiten van een server niet meer online sedert een paar jaar.  

Maar omdat ik nog regelmatig mails krijg of Digitee nog bestaat, ben ik op het einde van deze vakantie aan de slag gegaan om Digitee volledig te herwerken in html5 zodat het opnieuw door moderne browsers zoals Firefox, Chrome of Edge wordt ondersteund.  Het wordt een werk van lange adem, want programmeren vraagt tijd en die tijd wil ik niet altijd meer vrij maken omdat ik andere prioriteiten heb.  Mijn computergebruik stond deze vakantie op een laag pitje en ik heb ervan genoten.  Maar ik wil je via deze weg op de hoogte houden van de vorderingen.  Zo leg ik ook een beetje druk op mezelf.

Het begrip en tongbreker computationeel denken krijgt terecht meer en meer belangstelling in ons onderwijs.  Het Katholiek Onderwijs heeft er een specifieke website over ontwikkeld.  Maar wat betekent deze term?  Ik las ergens als omschrijving dat CD (ik kort het begrip nu zo af) betekent: “Leren denken als een computer”.  Sorry, computers denken niet echt, maar voeren vooral uit wat programmeurs erin steken.  Hoewel, AI of artificiële intelligentie bestaat weldegelijk, maar laten we dit hier buiten beschouwing laten.  “Leren denken als een programmeur” is daarom een betere omschrijving, maar daarmee begeven we ons op glad ijs door te denken dat CD vooral met programmeren te maken heeft.  Niets is minder waar.  CD kan overal toegepast worden, door klein en groot.  Steve Jobs zaliger drukte het zo uit: “Everybody should learn how to program a computer… because it teaches you how to think”.  Nu is het wel zo dat bij programmeren alle facetten van CD aan bod komen, maar het is de kunst om dit overdraagbaar te maken naar het leven van elke dag.  Ik probeer in dit betoog hier enkele levensechte voorbeelden aan te knopen.

CD bestaat uit tien onderdelen:

1. Algoritme

   Een algoritme is een reeks instructies, die wanneer deze stap voor stap in de juiste volgorde worden uitgevoerd, tot een vooraf vastgesteld doel leiden.

Voorbeeld: 

Knip onderstaande afbeelding uit in 9 kaartjes en leg deze in de juiste volgorde:

De bespreking met kleuters is daarna minstens even belangrijk.  De juiste volgorde is belangrijk.  Je trekt best eerst je kousen aan en daarna pas je schoenen ;-)

1. Decompositie

   Een probleem oplossen door dit op te splitsen in meerdere deelproblemen.

   Voorbeeld:  Tanden poetsen

   Algoritme en decompositie zijn twee vaardigheden die we het meest gebruiken als CD tijdens het dagelijks leven. 
    

2. Patronen

   Patronen (model, vorm, kleur, voorbeeld, herhalingen) herkennen.

   Voorbeeld:

   Veel liedjes bestaan uit een refrein en meerdere stroofjes.
   De zee komt tweemaal daags op en trekt zich terug (eb en vloed).
   De zon komt elke dag op in het oosten en gaat onder in het westen.
   De formule om de oppervlakte te berekenen van een rechthoek kan je bij elke rechthoek toepassen.

   Met kleuters kan je een ketting maken waarbij patronen in de kleurkralen herkend moeten worden.
    

3. Herhaling

   Een lus of loop zorgt ervoor dat iets herhaald wordt.

   Voorbeeld:

   Dansen bestaat vaak uit het herhalen van een reeks instructies.

   Dit concept is vooral bij programmeren belangrijk.  Vaak moet een algoritme enkele keren herhaald worden.  Dan is het tijdverlies om dat algoritme tien keer onder elkaar te schrijven. Je kan beter schrijven: voor het algoritme 10 keer uit.
    

4. Fouten

   Fouten opsporen en deze oplossen.  In computertaal ook wel debuggen genoemd. (Een bug is een mot, de oorzaak van één van de eerste computerstoringen)

   Voorbeeld:

   Uit je fouten kun je leren is een belangrijk pedagogisch principe.  Kinderen moeten beseffen dat ze fouten mogen maken, als ze die verbeteren.  Het is belangrijk om de attitude aan te kweken om steeds je werk te evalueren: wat ging er fout? waarom?  Wat kan beter, sneller?

   Figuren programmeren op ruitjespapier
    

5. Voorwaarden

   Iets dat gedaan wordt als er aan bepaalde voorwaarden voldaan wordt.  Als … dan …

   Voorbeeld:

   Als het licht op rood staat, moet ik stoppen.
   Als het koud is buiten, dan trek ik een dikkere trui aan.
   Als het poolijs sneller smelt, dan warmt de aarde vlugger op.

   Kinderen zullen makkelijk zelf voorbeelden verzinnen.

   De event-o-matic
    

6. Abstractie

   Een oplossing vinden voor een probleem door specifieke verschillen weg te laten en dit toe te passen voor dit probleem.  Abstraheren is de kunst van het weglaten.

   Voorbeeld:

   Een samenvatting maken van een tekst.
   Een titel bedenken bij een tekst.
   Een plattegrond tekenen van de klas.

   Gekke GLibs
    

7. Functie

   Een functie is een programma (algoritme) binnen een programma dat hergebruikt kan worden.  Het is de kunst om dit patroon (=functie) te herkennen.

   Voorbeeld:

   Een zonnevanger maken
   Computerspel Lichtrobot
    

8. Variabele

   Een variabele is een waarde die varieert en moet worden opgeslagen om te kunnen vergelijken met andere waarden.

   Voorbeeld:

   Rekenen met fruit en groenten
    

9. Representatie

   Het weergeven en organiseren van gegevens in passende grafieken, lijsten, teksten of plaatjes.

   Voorbeeld:

   Representatie komt voor in elke methode van rekenen en taal.  Wanneer dit aan bod komt, vernoem dan ook de term als dusdanig.
   Met leerlingen uit de bovenbouw kan gegevens uit een rekenblad makkelijk omzetten in allerlei grafieken.

Je vindt nog heel wat interessante voorbeelden bij Kennisnet Programmeren in het PO.

Het boek CS-unplugged is de bijbel voor elke leerkracht die aan de slag wil gaan met CD in de klas.

Ik wil nog eens benadrukken dat CD niet enkel het speelterrein is van de derde graad. 

Escaperooms schieten als paddenstoelen uit de grond.  Ik heb nog niet de kans gehad te ontsnappen uit een professionele escaperoom, maar ik heb er wel al van kunnen genieten in een zelf gemaakte escapeschool tijdens een activiteit van een vereniging waarvan ik deel uitmaak.  Met de collega's bouwen wij iets gelijkaardigs bij het afscheid van mijn vorige directeur die enkel op pensioen kon gaan, indien hij wist te ontsnappen uit de school.

Maar wist je dat er ook digitale escaperooms bestaan?  Ik kwam ze op het spoor via een twitterbericht van André Manssen.  Interessante tweets sla ik op en soms duurt het weken vooraleer ik de tijd vrij maak om ze te ontleden.  Deze week was het zo ver.  

De digitale escaperooms van André richten zich vooral tot de bovenbouw van de lagere school.  Een gegeven onderwerp wordt uitgediept aan de hand van video's, puzzels, teksten en vragen.  Telkens moet een sleutel worden gezocht en alle sleutels samen geven een vrijgeleide naar de uitgang.  Het lijkt me een bijzonder leuke activiteit om kinderen een onderwerp zo te laten uitdiepen.  De escaperooms van André maken vooral gebruik van PDF-bestanden en invulformulieren van Google, verzameld in een Google Site.

Meester Henk doet het vooral met Yurls en heeft inmiddels ook heel wat digitale escaperooms uitgewerkt.

Nu lijkt het mij wel leuk als de leerlingen zelf zo'n digitale escaperoom uitwerken.  Ik heb daarom dit stappenplan ontwikkeld.  Omdat de instrumentele vaardigheden vaak onvoldoende aanwezig zijn bij leerlingen en vooral leerkrachten, vind ik het werken met beveiligde PDF-bestanden in een Google Drive-map de makkelijkste optie om mee te werken. Ik werkte HIER een simpel voorbeeld uit.

Digitale escaperooms doen me trouwens een beetje denken aan webquests waarvan ik er vroeger ook enkele maakte, onder andere over luizen.

Als ICT-coördinator krijg ik regelmatig de vraag waar Windows Moviemaker is gebleven in Windows 10.  Microsoft heeft om voor mij onbegrijpelijke redenen in het verleden besloten om de ontwikkeling van Moviemaker te stoppen en niet meer te ondersteunen onder Windows 10.  Nochtans was het een gebruiksvriendelijk programma en de standaard voor velen om video's mee te monteren.  

Voor mijn scholengroep ben ik op zoek gegaan naar een waardige opvolger met als voorwaarden:

1. Het is gratis
2. Het is eenvoudig in gebruik
3. Je kan meer dan enkel videoclips aan elkaar plakken

OpenShot is niet nieuw.  Ik ben daarom verbaasd dat ik het niet vroeger heb ontdekt.  Ik heb er ook niet naar gezocht, moet ik eerlijk bekennen.  Persoonlijk gebruik ik al jaren het schitterende Vegas, maar dit programma kost aardig wat duiten.  Ik had wat moeite met de look and feel van OpenShot, maar eenmaal ik die in de vingers had, was ik aardig verrast van de mogelijkheden van het programma.  De leercurve is gelukkig minder steil dan die van Vegas.

https://www.openshot.org/nl/