Als ICT-coördinator probeer ik zoveel als mogelijk ondersteunend te werken. Een voorbeeldfunctie is hierin heel belangrijk. Statutair mag ik als ICT-coördinator niet alleen voor een klas staan. Om te beginnen sta ik liever achteraan in de klas, omdat ik zo een beter zicht krijg op de schermen van de leerlingen. In ons schoolwerkplan staat dat elke leerkracht het recht krijgt om twee jaar met zijn klas te komen onder leiding van de ICT-co. Daarna worden de rollen omgekeerd, dan valt de leiding bij de leerkracht en ben ik er om te ondersteunen. Deze werkwijze begint aardig vruchten af te werpen bij sommigen leerkrachten. Ook merk ik dat leerkrachten onder elkaar afspreken dat leerkracht A aan twee klassen met ICT bezig is, terwijl leerkracht B bijvoorbeeld muzische opvoeding geeft.
Een tweede vorm van ondersteuning is hulp bieden bij een bepaald onderwerp. Zo kreeg ik deze week de vraag of ik iets “heb” over de zee. Hoe begin je aan zo’n opdracht?
De eerste vraag die hierbij moet gesteld worden is: “welke ICT-eindtermen kunnen hier aan bod komen?”
1 De leerlingen hebben een positieve houding tegenover ICT en zijn bereid ICT te gebruiken om hen te ondersteunen bij het leren.
2 De leerlingen gebruiken ICT op een veilige, verantwoorde en doelmatige manier.
3 De leerlingen kunnen zelfstandig oefenen in een door ICT ondersteunde leeromgeving.
4 De leerlingen kunnen zelfstandig leren in een door ICT ondersteunde leeromgeving.
5 De leerlingen kunnen ICT gebruiken om eigen ideeën creatief vorm te geven.
6 De leerlingen kunnen met behulp van ICT voor hen bestemde digitale informatie opzoeken, verwerken en bewaren.
7 De leerlingen kunnen ICT gebruiken bij het voorstellen van informatie aan anderen.
8 De leerlingen kunnen ICT gebruiken om op een veilige, verantwoorde en doelmatige manier te communiceren.
Een belangrijke opmerking vooraf: Een filmpje beamen over de agressie onder zeemeeuwen, terwijl je klas enkel kijkt en luistert, valt niet onder de ICT-eindtermen, als de kinderen achteraf niets concreets doen aan de computer met dit filmpje.
Straks kom ik op de ICT-eindtermen terug. Tweede vraag: “Wil ik bestaand materiaal gebruiken of moeten de leerlingen zelf iets creëren?” Leerlingen van uit de derde graad zullen makkelijker een presentatie kunnen maken dan jongere kinderen, maar ga deze uitdaging zeker niet uit de weg in een tweede graad.
In deze beschouwing probeer ik een antwoord te bieden op deze vragen.
Werken met bestaand materiaal
Ik ga eerst op zoek naar bestaand materiaal. Dit kunnen werkbladen zijn, spelletjes of opdrachten. Ik blijf bij het thema de zee, maar de werkwijze is bruikbaar voor de meeste onderwerpen.
Werken met bestaand materiaal sluit meest aan bij de ICT-eindtermen:
3 De leerlingen kunnen zelfstandig oefenen in een door ICT ondersteunde leeromgeving
4 De leerlingen kunnen zelfstandig leren in een door ICT ondersteunde leeromgeving.
1) Gebruik je een handleiding voor wero, dan vind je hoogstwaarschijnlijk wel ICT-tips daarin. Met de komst van de ICT-eindtermen, zijn de meeste uitgeverijen eindelijk op de ICT-kar gesprongen en veel uitgeverijen bieden via hun eigen website mooie oefeningen en materiaal aan.
www.pelckmans.be/mikado
www.educatief.diekeure.be
www.vanin.be/cms_master/ankers/
zijn een drietal van dergelijke websites. Jammer genoeg is het werkmateriaal meestal beveiligd via een login die je krijgt als je de methode gebruikt.
2) Er zijn ook websites die je kan raadplegen en waar je met een beetje geluk tips vindt om je onderwerp te verwerken met de leerlingen. Hieronder een kleine opsomming, maar er zijn er nog.
a. www.google.be blijft voor mij de beste start. Geef eens volgende zoekwoorden in om materiaal te zoeken:
zee + werkblad
zee + online + spel
zee + invuloefening
zee + kruiswoordraadsel
In plaats van zee, kan je ook strand, schelpen, noordzee, .... gebruiken
Een resultaat: http://www.basisschooldoornstraat.be/klas4/oef%20online%20WO/duinstrandzee/duinstrandzee1.htm
b. www.klascement.net is ook altijd een treffer waar je geschikt materiaal vindt. Je moet je wel gratis lid maken om materiaal te kunnen downloaden.
Een resultaat:
http://www.klascement.net/docs/24814/?previous
c. Beeldbank http://www.schooltv.nl/beeldbank biedt nu ook regelmatig ICT-tips aan die bij het onderwerp horen van jouw belangstelling.
Een resultaat:
http://www.schooltv.nl/beeldbank/clip/20030403_duin01 (Zie plus)
d. Op de YURLS van Jack Nowee doe je vaak ook mooie ontdekkingen: http://webpaden.yurls.net/
Een resultaat:
http://webpad-strand.yurls.net/
e. Of neem een duik in de ICT-vijver http://ict-vijver.blogspot.com Je kan er linksboven rechtstreeks zoeken op de site.
Een resultaat:
http://ict-vijver.blogspot.com/search?q=strand (wel voor kleuters)
d. Ik kruip ook graag in het ICT-hoekje van collega Stefaan Dhondt http://icthoekje.skynetblogs.be. Op de website is er echter geen mogelijkheid om te zoeken binnen de website. Gelukkig kan dit wel met Google. Je doet dit door het zoekwoord in te geven, een dubbelpunt en dan het adres van de website zonder de www. Voor het ICT-hoekje wordt dit dus: zee:icthoekje.skynetblogs.be
Een aanraders is trouwens ook de werkbalk die je kan downloaden zodat je onmiddellijk toegang krijgt tot veel interessante websites voor kinderen uit de basisschool.
Een resultaat:
http://icthoekje.skynetblogs.be/archive/2007/03/07/lessen-kust-en-zee.html
e. Verder zijn er nog verschillende zoekmachines die aangepast zijn voor kinderen en waardoor je vaak ook pareltjes van websites vindt die geschikt materiaal aanbieden. Op de website van mijn scholengroep heb ik er enkele verzameld: http://arkorum.net/?q=content/zoeken
Via Davindi vond ik dit resultaat: http://mediatheek.thinkquest.nl/~klb059/
f. Met een beetje geluk heeft een collega iets gemaakt met Hot Potatoes: http://hotpot.klascement.net/
g. Voor 10-12 jarigen is een webkwestie of webquest ook heel interessant. Een webkwestie volgt een vast patroon waarbij een opdracht moet worden opgelost. Je leert er meer over op:
webquestmaker.nl
www.webkwestie.nl
www.webquests.nl
Een resultaat:
http://www.webkwestie.nl/duik%20in%20zee/
Zoeken is een vaardigheid, niet alleen voor onze kinderen, ook voor ons. In het begin heb je het gevoel te zoeken naar de spreekwoordelijke speld, maar al snel leer je hoe je via gericht zoeken, snel resultaat boekt. De keuze van de zoekwoorden is hierbij ook heel belangrijk. Door het gelijktijdig indrukken van de toetsen CTRL + F kan je ook zoeken naar één specifiek woord op een webpagina. Dit heeft me ook al vaak geholpen.
Wees kritisch: niet alle materiaal dat voorhanden is, is ook goed. Beantwoordt het materiaal aan jouw doelen?
Zelf materiaal maken
Het beste materiaal maak je vaak zelf. Het beantwoordt dan volledig aan je wensen. Ook hier baart oefening kunst. Als leerkracht kan je zelf het materiaal aanmaken, maar je kan dit ook als opdracht geven aan jouw leerlingen. Ze zijn dan vooral bezig met de ICT-eindtermen
5 De leerlingen kunnen ICT gebruiken om eigen ideeën creatief vorm te geven.
6 De leerlingen kunnen met behulp van ICT voor hen bestemde digitale informatie opzoeken, verwerken en bewaren.
De snelste manier om eigen materiaal te maken is het maken van:
1) Eigen werkbladen
Er bestaan vast en zeker schitterende websites over jouw onderwerp, maar de verwerking is er meestal niet bij. Maak een tiental vragen op over één of meerdere websites en de leerlingen zijn actief bezig.
2). Laat de leerlingen werkbladen maken. Dit is een interessante opdracht als leren-leren Voor de kinderen heb ik een stappenplan uitgewerkt, maar je mag dit natuurlijk ook voor jezelf gebruiken: http://www.arkorum.be/portal/digitariaal/icdeetjes/Een%20eigen%20digitale%20les.pdf
3) Er bestaan heel wat Hot Potatoesoefeningen, maar met dit gratis programma kan je zelf ook oefeningen maken. Meer nog, 10-12 jarigen maken er bij mij zelf oefeningen mee. Zo zou je de opdracht kunnen geven om een kruiswoordraadsel te maken met woorden die te maken hebben met de zee. Wedden dat ze twee lesuren intens bezig zijn?
http://hotpot.klascement.net/
d. Laat de kinderen een mindmap maken. Dit kan offline, maar ook online. In het laatste geval kunnen de kinderen thuis verder werken.
eMindmaps
Freemind
Kidspiration
Spark-Space
Smart Ideas
Mindmeister
MindMapper Junior
Bubbl.us
e. Een presentatie is ook een zinvulle invulling van de ICT-eindtermen. Verdeel de klas in groepjes. Elk groepje kan een presentatie maken over een deelonderwerp: De getijden, schelpen, de duinen, vissen, ....
Het voorstellen van... is een ICT-eindterm op zich:
7 De leerlingen kunnen ICT gebruiken bij het voorstellen van informatie aan anderen.
d. Met jongere kinderen kan je mooie oefeningen maken met JClic. http://www.bloggen.be/jclic/ Toegegeven, dit vraagt wat leertijd, maar éénmaal je de techniek onder de knie hebt, ben je in staat om mooie educatieve spelletjes te maken.
Creativiteit kent geen grenzen
Een onderwerp uitwerken met ICT is vaak durven verder denken.
1) Waarom zet je geen klein mailproject op met een school aan de kust. Dan ben je bezig met:
8 De leerlingen kunnen ICT gebruiken om op een veilige, verantwoorde en doelmatige manier te communiceren.
2) Laat de leerlingen webcams opzoeken die aan de kust staan en deze aanduiden op een kaart.
6 De leerlingen kunnen met behulp van ICT voor hen bestemde digitale informatie opzoeken, verwerken en bewaren.
3) Google Maps of Microsoft live maps zijn twee leuke tools waar je heel wat mee kunt doen.
maps.google.com
maps.be.msn.com
Ik herinneren me volgende leuke opdracht: Ik toonde aan de leerlingen enkele luchtfoto’s die ik geknipt had uit Google maps. De leerlingen stelden toen vragen via een chatbox die ik enkel mocht beantwoorden met “ja en nee” Doel van de opdracht was zo snel mogelijk de foto terug te vinden op Google Maps. Binnen één lesuur waren alle locaties ontdekt!
Deze opdracht kan je perfect uitvoeren met fotomateriaal van de zee.
http://docs.google.com/View?id=df75nk6_643f97b5qc3
Ik hoop met deze beknopte handleiding enkele ICdeeTjes aan te bieden zodat je zelfstandig materiaal vindt en maakt om correct ICT te gebruiken binnen je wereldoriëntatielessen. Alle tips zijn welkom. Door te delen wordt ons onderwijs zoveel rijker.
