Wat met foto's van kinderen op de schoolwebsite?

Ik verdiepte mij onlangs in de rechtspraak rond foto's op een schoolwebsite, vooral of er iets gewijzigd is sedert de invoering van AVG of GDPR in mei van vorig jaar.  AVG staat voor Algemene Verordening Gegevensbescherming of in de Engelse taal GDPR = General Data Protection Regulation.  We hebben er allemaal mee te maken nu we steeds toestemming moeten geven als we een website bezoeken.  Maar is de rechtspraak veranderd rond schoolfoto's met de AVG? 

Het belangrijkste wat ik geleerd heb is dat de wetgeving hierrond heel ingewikkeld is en niet altijd duidelijk.  Wanneer het erop aan komt is het de rechtbank die het laatste woord heeft.  Maar ik probeer toch een samenvatting neer te schrijven van mijn zoektocht.

Voor scholen is de wetgeving rond portretrecht of zoals het in België wordt omschreven: recht op afbeelding, van belang.  Dit betekent dat iedereen het recht heeft om te beslissen of zijn portret mag gebruikt worden op een foto, schilderij, beeldhouwwerk, video, …  Voor kinderen, jonger dan zestien, beslissen één van beide ouders hierover.  Een portret is elke afbeelding waarop iemand "poseert" = weet dat hij/zij gefotografeerd wordt.  Scholen vragen hiervoor meestal toestemming door een clausule toe te voegen in het schoolreglement, maar dit is niet bindend voor ouders.  Ze mogen dit altijd herroepen, zelfs voor één bepaalde foto.

Bij groepsfoto’s waarbij niemand uitgesproken in beeld komt, geldt het portretrecht niet. Maak je dus een foto van een groep kinderen in hun spel, zonder dat ze in de lens kijken, dan hoef je hiervoor geen toestemming te hebben van de ouders.

Portretrecht is ouder dan de verplichte invoering van AVG op 25 mei 2018.  Wat wel nieuw is met de AVG: scholen zijn verplicht de foto’s te beschermen, zodat ze niet openbaar kunnen misbruikt worden, bijvoorbeeld voor kinderporno.  Gevolg: een afgesloten facebookgroep mag, openbaar op Facebook mag niet. Een fotomuur met login op de schoolwebsite mag, openbaar op de schoolwebsite mag niet, ook niet als de ouders toestemming hebben gegeven voor foto’s die vallen onder het portretrecht.

Om misverstanden te vermijden:

1. Plaats enkel groepsfoto's openbaar op de schoolwebsite, hiervoor heb je zelfs geen toestemming nodig van één van de ouders.
    
2. Zorg voor een duidelijk inschrijvingsformulier waarbij ouders toestemming geven voor portretfoto's. Niet ‘als u dit ondertekent, vindt u alles goed’. Maar splits alle toestemmingen op: actiefoto’s, geposeerde foto’s, filmpjes … op de website en Facebook plaatsen. Ouders duiden puntje per puntje hun keuze aan.

    met dank aan Steven Opsomer
    

3. Zet portretfoto's van kinderen achter een muur, bijvoorbeeld beveiligd met een code of enkel gedeeld met bepaalde ouders.  Dit kan met een afgesloten facebookgroep.
    
4. Wees voorzichtig met het nemen van foto's met persoonlijke toestellen.   Wanneer een leerkracht zijn/haar telefoon verliest en de foto's die erop staan worden misbruikt, dan is de leerkracht hiervoor verantwoordelijk.  Dit houdt ook in dat je als leerkracht nooit foto's van kinderen van de school op een andere site plaatst, dan de schoolwebsite.

In Amerika gaan advocaten op zoek naar rechtzaken die ze kunnen winnen.  Zolang dit gebruik niet overwaait naar België, moet we ons niet direct zorgen maken, maar voorkomen is beter dan genezen.  Een verwittigd man is er twee waard en dat geldt ook voor juffrouwen...