Structurele ICT-ondersteuning in het Vlaamse onderwijs
Morgen neem ik deel aan een congres rond stimuli voor een structurele ICT-ondersteuning in het Vlaams onderwijs. Ik heb ter voorbereiding nog eens mijn open brief opgediept die ik op 10 novmeber 2004 aan onze minister van onderwijs heb geschreven. Het is interessant om die nog eens te lezen. Sommige items zijn duidelijk veranderd. ICT is nu wel verplicht en we hebben eindtermen, maar heel wat van mijn verzuchtingen gelden nu nog altijd. Ook op financieel vlak zijn meer middelen vrij gekomen. Maar het bedroevend aantal uurtjes die we als ICT-coördinator krijgen om onze job te doen moet veranderen. Ik krijg nu gemiddeld vier uren van 60 minuten per school om de taakomschrijving te doen die je in mijn open brief vindt. Daarnaast heb ik nog eens drie uren als coördinerende ICT-coördinator voor een scholengemeenschap van 18 basisscholen. Een habbekrats.
Ik publiceer mijn open brief ter illustratie nog eens:
Roeselare, 10 november 2004
Geachte Heer Minister van Onderwijs,
Ik hoop dat u het niet als plagiaat beschouwt dat ik ook een open brief schrijf. Ik hoop eventueel reacties te kunnen losweken, zoals uw brief teweeg bracht in de media.
De reden van mijn schrijven is dat ik aan de alarmbel wil trekken over het ICT-beleid van onze regering. Maar laat ik me eerst even kort voor stellen.
Ik ben Patrick Keysabyl, onderwijzer en ICT-coördinator. Ik probeer reeds sedert 1983 de computer als educatief hulpmiddel in mijn onderwijspraktijk toe te passen. Ik weet daarom behoorlijk goed welke evolutie ICT in ons onderwijs heeft ondergaan. Grafisch voorgesteld, was dit een heel licht stijgende lijn met een piek toen de scholen over PC/KD geld konden beschikken. Toen er naar ons computerpark werd geïnformeerd van hogerhand, beging ik (en veel van mijn collega’s) de grove fout om alle computers aan te geven die onze school bezat. Ook alle oude rommel die we hier en daar gesprokkeld hadden, ging die lijst op. Het gevolg was dat onze regering in de media trots kon verkondigen dat het Vlaams Onderwijs de akkoorden van Lissabon had bereikt, met één computer per tien leerlingen (Zie ook visietekst ICT). De PC/KD-kraan werd dichtgedraaid, of beter gezegd (maar dit komt op hetzelfde neer), de school kon zelf beslissen of ze het geld nog aan ICT wilde uitgeven. De financiële noden zijn voor de meeste scholen zo groot dat dit geld gedeeltelijk aan ICT wordt besteed, jammer, maar een begrijpelijke situatie. Ondertussen is heel wat van die rommel op het containerpark beland, maar zelden vervangen door nieuw materiaal, omdat de financies hiervoor ontbreken. Ondertussen blijven we pleisters plakken met tweedehandsmateriaal dat constant EHBO behoeft.
Onze vorige Minister van Onderwijs gaf een beetje ter compensatie lestijden aan de scholen voor de inrichting van een nieuw ambt: de ICT-coördinator. De noden zijn dan ook heel groot:
Technisch
-een netwerk installeren en beheren
-installeren van draadloos netwerk
-internet aansluitingen realiseren
-nieuwe pc’s op een bestaand netwerk aansluiten
-een intranet realiseren
-zich informeren over nieuwe hardware en de toepassingsmogelijkheden/noodzaak hiervan in de school kunnen inschatten.
-alle pc’s per school uniform structureren
-defecten detecteren en herstellen.
-alle pc’s voorzien van geactualiseerde veiligheidsprogramma’s
-reservekopieën aanmaken
-installeren van nieuwe programma’s
-de website van de school maken en/of actualiseren
-de inventaris van alle hardware en software bijhouden
-bijhouden welke gebruiksverwachting alle pc’s hebben (mogelijkheden, hoe lang die pc’s nog kunnen gebruikt worden op welke plaats, …..
Didactisch
-collega’s helpen bij de implementatie van nieuwe toepassingen
-zicht hebben op verschillende educatieve software en de toepassingsmogelijkheden
-het schoolteam adviseren bij het kiezen van software
-collega’s stimuleren tot het integreren van ICT in de lespraktijk
-les geven aan kinderen van de lagere school
Nascholing
-deelnemen aan nascholingssessies voor ICT-coördinatoren
-via nascholing, literatuur, op de hoogte blijven van de nieuwe trends
Ik wil u hierbij uitnodigen om eens een dag met mij op stap te gaan, zodat u zal merken dat deze waslijst niet overdreven is. Ik slaag er wel niet in om dit takenpakket binnen de 5 uren te klaren, die elke school gemiddeld kreeg. Ik wil niet klagen over de job, ik heb er bewust voor gekozen en doe de job graag.
Ik zit echter met het wrang gevoel dat dit het laatste schooljaar wordt, waarin scholen gekleurde uren voor ICT-coördinatoren ontvangen, omdat de overheid twijfelt aan het belang van ICT in het onderwijs. Mijn twijfel berust onder andere op het feit dat ik nergens in uw huidige beleidsteksten iets terug vind over ICT, op enkele schamele regeltjes na. Ik ben erg nieuwsgierig wat er in uw uiteindelijke beleidsnota zal staan in januari. ICT voegt een nieuwe, maar boeiende dimensie toe aan ons onderwijs. Ik geef wel toe dat er nog een hele weg moet bewandeld worden. ICT komt slechts heel langzaam van de grond. Ik wijt dit aan volgende oorzaken:
1. Ik stel vast dat de educatieve software nooit is meegeëvolueerd met de technische mogelijkheden van de computer. Uitgeverijen en softwarebedrijven investeren niet in educatieve software voor het onderwijs, omdat er daar gewoon geen geld mee valt te verdienen. Dit is begrijpelijk vanuit commercieel oogpunt. Ik heb er altijd voor geijverd dat er goede educatieve software zou worden ontwikkeld door mensen vanuit het veld in samenwerking met programmeurs, waarbij deze software vervolgens gratis wordt aangeboden aan het Vlaamse onderwijs. Anywize.net vind ik hier een mooi voorbeeld van.
2. Het niveau van mijn collega’s op computergebruik is niet zo groot. Daarom durven veel collega’s geen ICT te gebruiken, omdat ze faalangst hebben dat er onoplosbare problemen zullen opduiken (en die zijn er, gegarandeerd)
3. ICT is jammer genoeg geen verplichting. Zolang iets niet moet, hoeft het ook voor veel collega’s niet.
4. Als ICT coördinator heb ik te weinig tijd om pedagogisch bezig te zijn met mijn collega’s, om hen de voordelen van ICT te laten inzien. Ofwel ben ik bezig met het oplossen van technische problemen, ofwel sta ik alleen voor een klas, omdat een grote klas van 30 leerlingen opgesplitst wordt in twee groepen, waarvan één groep ICT krijgt en een andere groep gedifferentieerd onderwijs door de klasleerkracht. En eerlijk gezegd, dit is nooit de bedoeling geweest van een ICT-coördinator, maar wel een begrijpelijke situatie
5. Het computerpark in het basisonderwijs is zo oud, dat er voortdurend technische problemen opduiken, zodat de collega’s afhaken. Zelf hebben ze thuis een Porsche, terwijl ze het op school moeten doen met een Lada.
6. De opleiding aan de normaalschool is bedroevend in verband met ICT. Toekomstige leerkrachten worden zelden voorbereid hoe ze ICT kunnen integreren in hun onderwijs. Bij stagiairs stel ik vast dat ICT het enige vak is dat ze niet moeten geven vanuit hun hogeschool.
7. Ons onderwijs is behoorlijk conservatief. Onderwijs wordt nog steeds teveel in vakjes gestopt. De eigenheid van ICT is juist dat het niet in een vakje mag worden gewerkt, maar geïntegreerd moet worden binnen verschillende vakken. Pas dan ervaren leerkrachten dat ICT een bindmiddel is, waardoor onderwijs veel efficiënter verloopt.
8. Er is geen doorstroming tussen basis- en secundair onderwijs. Vorig schooljaar had ik het genoegen om vier leerkrachten van het secundair op bezoek te hebben gedurende een ganse dag. Al deze leerkrachten hadden geen besef van het hoge niveau van onze leerlingen in het basisonderwijs. Terwijl ik met de leerlingen in het zesde leerjaar powerpoints maak als ondersteuning bij hun spreekoefeningen, leert men in het eerste jaar secundair nog aan welke functies er zitten onder de linker – en rechtermuisknop, hoe ze een bestand moeten opslaan, enz., zaken die onze leerlingen reeds lang kennen.
9. Men investeert terecht in zorg voor het onderwijs, maar toen ik nog fulltime voor de klas stond in het tweede leerjaar, had ik geen betere zorgcoördinator dan mijn computers. Een leerling had last met de klok, dagelijks een kwartiertje oefenen aan de PC loste dit probleem snel op. En zo kan ik nog vele voorbeelden aanhalen. Computers zijn voor zwakke kinderen ideale inoefenenapparaten: hun geduld raakt nooit op, ze geven onmiddellijk feedback en remediëring (bij de zeldzame programma’s waarbij dit geprogrammeerd is), leerlingen hebben geen faalangst om te missen.
10. Er is weinig visie vanuit de overheid. De krachten moeten veel meer gebundeld worden door mensen in het veld, maar niet meer als vrijwilligerswerk, zoals dit nu het geval is.
Het werk van de ICT-coördinator is nu meer dan ooit nodig indien u er nog mocht aan twijfelen, niet alleen technisch, maar vooral pedagogisch. Verwacht niet dat de kinderen zichzelf voldoende scholen omdat ze thuis een snelle computer met breedbandaansluiting bezitten. Die wordt meestal slechts gebruikt om te spelen en te chatten.
Aangezien ik in het basisonderwijs te werk ben gesteld, is de inhoud van deze brief geënt op mijn werkomgeving daar, maar ik weet dat de situatie in het secundair gelijkaardig is. Ik hoop daarom dat u niet de indruk hebt, dat deze alarmbel enkel in het basisonderwijs te horen is.
Bedankt voor uw aandacht,